Na terenie byłej odkrywki węgla brunatnego Jóźwin IIB, niedaleko Konina, trwa proces tworzenia nowego, sztucznego jeziora. Powstaje ono na wyniesionym wyrobisku, gdzie przez ostatnie kilkadziesiąt lat wydobywano węgiel. Projekt ten staje się największym takim przedsięwzięciem wodnym w Wielkopolsce.

Parametry jeziora

• Powierzchnia: ok. 438 ha, czyli większe od istniejącego Jeziora Powidzkiego (11 km długości).
• Pojemność: przewidywane 220 mln m³ wody – to dużo więcej niż 130 mln m³ w Jeziorze Powidzkim .
• Głębokość: dno wyrobiska dochodzi do 150 m poniżej otaczającego terenu, co sprzyja głębokim partie zbiornika.

Proces napełniania – źródła wody i czas trwania

Napełnianie rozpoczęło się pod koniec 2023 roku i będzie trwać nawet do 6 lat, przy jasnym celu przyspieszenia tego procesu poprzez przerzuty wód. Woda napływa z trzech głównych źródeł: rurociągów kierujących odwodnienia kopalni, infiltracji wodami gruntowymi, opadów atmosferycznych.

Dodatkowo planowane jest okresowe dopompowywanie wody z rzeki Warty w celu zrekompensowania utracie hydrologicznej spowodowanej pracą kopalni.

Znaczące korzyści ekologiczne i gospodarcze

Projekt niesie ze sobą wiele korzyści:

• Rekreacja – jezioro zostanie przystosowane do sportów wodnych, wędkarstwa i kąpielisk.
• Retencja – zgromadzona woda zwiększy bezpieczeństwo przeciwpowodziowe.
• Rolnictwo – zasoby mogą stanowić źródło nawadniania.
• Przemysł – woda będzie używana przez elektrownię konińską do chłodzenia.

Współpraca między instytucjami

Projekt realizowany jest we współpracy:

• ZE PAK (Zespół Elektrowni Pątnów‑Adamów‑Konin) – jako właściciel odkrywki,
• Wody Polskie – za projekt i procedury wodnoprawne,
• regiony i samorządy lokalne wspólnie koordynują działania infrastrukturalne i ekologiczne.

Wyższa konkurencja dla jeziora Powidzkiego

Połączone zbiorniki Kleczew i Jóźwin IIB będą większe od Jeziora Powidzkiego – pod względem objętości (220 vs 130 mln m³) oraz powierzchni . To czyni je największymi nowymi akwenami w regionie, co stawia ich ekosystemy w roli nowych potencjalnych centrów turystyki i rekreacji – obok Powidzka.

Wyzwania i perspektywy

Do najważniejszych wyzwań należą:

• Skuteczne zasilanie wodą, aby zakończyć napełnianie w planowanym czasie.
• Monitorowanie jakości wody, aby zapobiec zanieczyszczeniu niszczącemu środowisko.
• Integracja inwestycji z lokalnym krajobrazem i społecznościami.

Projekt może być także modelem rekultywacji terenów pokopalnianych, jeśli jego realizacja będzie prowadzona z poszanowaniem przyrody i lokalnych interesów.

Podsumowanie

Tworzące się na terenie odkrywki Jóźwin IIB nowe jezioro to największy akwen w procesie rekultywacji w Wielkopolsce. Mając ponad 438 ha powierzchni i 220 mln m³ pojemności, będzie większe od naturalnego Jeziora Powidzkiego. Proces napełniania potrwa do 2029 roku, wykorzystując wodę z kopalni, infiltracje, opady i dopompowania z Warty. Realizacja projektu może przynieść duże korzyści środowiskowe, gospodarcze i rekreacyjne, a także stać się wzorem przekształcenia zdegradowanych terenów w przyjazne i funkcjonalne zbiorniki wodne.